SUNUŞ: "VİCDANİ RET AÇIKLAMALARI ALMANAĞI"
CAN BAŞKENT
Propaganda Yayınları'ndan Mart 2011'de çıkan, editörülüğünü üstlendiğim Vicdani Ret Açıklamaları Almanağı'nın sunuş yazısı.
Vicdani ret açıklamaları almanağı hazırlamamızın bir kaç nedeni var.
Öncelikle, vicdani reddin bir kahramanlık değil, sosyopolitik bir eylemlilik olduğunu ve bu eylemliliğin bir çok sivil itaatsizlik örneğinde de görülebileceği gibi, bireysel ve kişisel temelleri olduğunun altını çizmek istedik.
Vicdani redde dair en önemli yanlış anlamalardan biri, vicdani reddin epik bir kahramanlık olduğunu düşünmektir. Şüphesiz, özellikle Türkiye (ve hatta Ermenistan, Azerbaycan, Irak...) gibi ülkelerde, vicdani retçi olmak büyük bir cesaret istiyor. Bir çok yasal sorun, gaddarca verilen cezalar ve kötü muamele retçinin cesaretinin gerekeceği kimi hususlar aslında.
Öte yandan, kitaptaki açıklamaları okuyunca görüyoruz, vicdani retçilik, bir çok retçi ve eylemci için, ahlaki ya da politik bir zorunluluktur. Retçiler, gerek ahlaki, gerek kişisel, gerekse politik gerekçelerle, bu tavrı almak zorunda olduklarını düşünürler. Dolayısıyla, cesaret ve benzeri nitelikler, yine açıklamalaı okuyunca görüyoruz, bu zorunluluğun tesadüfi ötelemeleridir. Retçiler, örneğin ABD ya da İngiltere gibi vicdani retçi olmak için cesaret gerektirmeyen bir ülkede yaşıyor olsalar bile, gene aynı kararlılıkla retlerini açıklarlardı.
Vicdani ret açıklamaları, bizce samimi birer paylaşım olarak da okunabilir. Yukarıda değindiğimiz cesaret mitosuna örneğin, retçilerin nasıl yaklaştığı bir çok ret açıklamasında kendini ifşa edecektir. Benzer şekilde kişisel girdaplar ve gel-gitler de açıklamalarda görülecektir.
Vicdani ret, belki de diğer popüler sivil itaatsizlik eylemlerine göre daha samimidir, daha içtendir. Politik coşkusunu bir kenara bıraktığınızda bile, satır aralarında hissi bir manifesto da okursunuz bir vicdani ret açıklamasını elinize aldığınızda ya da dinlediğinizde. Bu kitaptaki amaçlarımızdan biri de bu duygulanımı sağlamaktır.
Fark edilecektir, bu kitabın önemli bir eksikliği var. Her bir açıklamaya, hatta her bir vicdani retçinin ismine ulaşamadık. Bunun bir kaç nedeni var. Öncelikle, vicdani retçilerin isimlerinin kimi zaman basın açıklamaları ve haberlerde yer almaması önemli bir handikap olarak önümüzde belirdi. İkinci bir neden de özellikle toplu vicdani ret açıklamalarının bir çoğuna ulaşamıyor olmamızdı. Dolayısıyla, bu kitapta yer alan bir vicdani retçiyseniz ve açıklamanız kitapta yer almıyorsa, bize açıklamanızı ilettiğiniz takdirde, derhal gerekli eklemeleri yapacağız.
Bu kitabı hazırlarken, sadece Türkiye'de kamusal olarak açıklanan vicdani ret açıklamalarına yer verdik. E-postayla ya da kişisel İnternet sitesi veya blogda duyurulan vicdani ret açıklamalarına bu kitapta yer vermedik. Benzer şekilde, çocukların ret açıklamalarını da bu kitaba koymadık. Fark edilecektir, kimi ret açıklamalarında gramer ve imla sorunları var. Eğer anlamda bir sorun yaratmıyorsa, bu bozuklukları da düzeltmedik orijinal metni değiştirmemek adına.
Bu kitapta üstlendiğimiz misyonu, uzun süredir İnternet üzerinde on yılı aşkın süredir, aktif olarak yürüten bir vicdani ret sitesi var: savaskarsitlari.org. Bu sunuş yazısında, sitemizi tekrar zikrederek, yerine getirdiği dökümantasyonun başarısı ve kapsamı nedeniyle şapka çıkaralım.
Sunuş yazımızı, bu kitabın vicdani ret hareketine gerek düşünsel gerekse eylemsel bir katkı getirebilmesi hevesiyle noktalayalım.